prof.dr. Arie de Froe

archiefkaart Stadsarchief Amsterdam

Medicus Arie de Froe (1907-1992) specialiseerde zich in de fysische antropologie, rassenkunde. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikte hij deze deskundigheid om de Duitsers met hun geloof in rassenleer te misleiden. Hij mat op verzoek schedels op en bewees daarmee dat bepaalde mensen geen jood konden zijn, want ze misten de juiste rassenkenmerken. Dat hij daarbij bewust zijn wetenschappelijke integriteit lager stelde dan zijn menselijke, staat buiten kijf. In het licht van de huidige discussies over een absolute wetenschappelijke integriteit een interessant gegeven. Onlangs heeft prominent Arti-lid prof. Hans Ulrich Jessurun d’Oliveira een boek bezorgd over De Froe: Ontjoodst door de Wetenschap. Jessurun over Arie de Froe

Arie de Froe (Arnhem, 7 januari 1907 - Amsterdam, 30 oktober 1992) was een Nederlandse hoogleraar, huisarts, fysisch antropoloog, en wijsgeer. Hij werd onder andere bekend door pogingen om Nederlandse Joden te behoeden voor deportatie door de nazi's tijdens de Tweede Wereldoorlog.

In 1934 deed De Froe artsexamen; vier jaar later promoveerde hij. Van 1951-1954 was hij hoogleraar in de anatomie en embryologie aan de universiteit van Bagdad. Later werd hij hoogleraar antropobiologie en menselijke erfelijkheidsleer aan de Universiteit van Amsterdam. Van 1972-1976 was hij rector magnificus. Ook was hij werkzaam als redacteur van het literaire tijdschrift De Gids (1961-1982). Een aantal van zijn filosofische essays werd gebundeld onder de titel Het waarmerk van de mens (1988). Tijdens de Duitse bezetting (1940-1945) probeerde De Froe enkele honderden Sefardische Joden te behoeden voor deportatie door de nazi's. Op grond van de nationaalsocialistische rassenleer moesten Joden een ster dragen, werden zij op talloze plaatsen uit het publieke leven geweerd en uiteindelijk gedeporteerd te worden.

Begin jaren dertig van de twintigste eeuw had hoogleraar C.U. Ariëns Kappers schedelmetingen uitgevoerd, waarmee Kappers tot de conclusie kwam dat Sefardische Joden (oorspronkelijk afkomstig uit Zuid-Europa) op een aantal kenmerken afweken van Asjkenasische Joden (oorspronkelijk afkomstig uit Oost-Europa). De Froe gebruikte de methode van Kappers om - in opdracht in van een aantal Portugees-Israëlitische Joden - aan te tonen dat zij geen Jood zouden zijn. Daarmee wilden zij voorkomen dat zij gedeporteerd zouden worden. De Froe bracht in 1943 het rapport ' De Joden in Nederland ' uit. Het is gevuld met cijfers en grafieken uit zijn onderzoek naar neuslengten, neusdiepten, schedelbreedten en andere 'raskenmerken' en bevat fotos van Fotograaf Jaap d'Oliveira (onder vermelding van een andere naam, keramist Bert Nienhuis). Hoewel vermomd als antisemitische handleiding, was het eigenlijk een document waarmee de auteur Portugese Joden uitsloot van het Joodse ras .

Voor zijn rapport deed De Froe schedelmetingen bij 375 Amsterdamse Sefardische Joden[1]. Deze mensen gebruikten het rapport om in beroep te gaan tegen hun "veroordeling" tot Jood. De Duitse ambtenaar die over de beroepen besloot, Hans Calmeyer, was bereid het rapport te onderschrijven, maar de Duitse bezetters en NSB'ers waren wantrouwend. Het rapport werd echter in Berlijn niet geaccepteerd. De Joden die op de lijst in het rapport stonden werden op 1 februari 1944 alsnog weggehaald. Wikipedia

NIOD.nl over De Froe

De Froe werkte in de oorlogsjaren mee aan het illegale tijdschrift De VRIJE KATHEDER; bulletin ter verdediging van de Universiteiten in Amsterdam. DE VRIJE KATHEDER was een verzetsgroep onder studenten te Amsterdam. Als reactie op de eerste aanslagen van de bezetter op de zelfstandigheid van de universiteiten- een van de centra waar het verzet tegen de Duitse aanslagen op onze onafhankelijkheid al spoedig ontbrandde- gaven zij een BULLETIN TER VERDEDIGING DER UNIVERSITEITEN (zie nr. 103) uit. Na drie nummers werd de titel gewijzigd in DE VRIJE KATHEDER. Zie verder pagina 298 (nr 1013) De Ondergrondse Pers