Locality Chomsk, Brest Region, Belarus

• Chomsk (biał. Хомск) – wieś (dawniej miasteczko) na Białorusi, w obwodzie brzeskim, w rejonie drohiczyńskim.
• Miasto magnackie położone było w końcu XVIII wieku powiecie pińskim województwa brzeskolitewskiego[1].
• Za II Rzeczypospolitej Chomsk znajdował się w województwie poleskim, w powiecie drohiczyńskim i był siedzibą gminy Chomsk[2].
• Spis treści
• 1 Historia
• 2 Ludzie
• 3 Linki zewnętrzne
• 4 Przypisy
• Historia
• cerkiew oo. Bazylianów
• Chomsk był dawniej położony na skrzyżowaniu szlaków handlowych z Wilna na Wołyń i z Pińska do Prużany. Był własnością Naruszewiczów, a potem Dolskich. Jan Karol Dolski ufundował w Chomsku w 1687 cerkiew oo. Bazylianów. Następnie dobra przeszły do Wiśniowieckich i Ogińskich. Pod koniec XVIII wieku Chomsk kupił Wojciech Pusłowski, którego rodzina posiadała te dobra ponad 100 lat. W XIX wieku Pusłowscy ufundowali dwie najokazalsze budowle – klasycystyczną cerkiew w kształcie rotundy oraz synagogę przy rynku.
• Wandalin Pusłowski zbudował w Chomsku manufakturę produkująca sukno. W 1820 roku fabryczka otrzymała pierwszą na Polesiu maszynę parową. Wkrótce pracowało w niej 550 osób. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, Chomsk w 1921 roku liczył 1.678 mieszkańców[3].
• W trakcie II wojny światowej Niemcy w dniu 3 sierpnia 1941 roku wymordowali ludność żydowską, która stanowiła około 60% mieszkańców. Następnie w Chomsku zamordowano Żydów z Szereszewa. W dniu 5 lipca 1943 roku Niemcy spalili całą miejscowość i wymordowali wielu mieszkańców.
• Dzisiejszy Chomsk zupełnie zatracił kształt dawnego żydowskiego miasteczka[4]. Na zbiorowej mogile 1300 ofiar kaźni z 2 sierpnia 1941 roku stoi pamiątkowy obelisk.
• Około 1972 miejscowe władze zburzyły klasycystyczną cerkiew. Obecnie istniejąca (pw. Opieki Matki Bożej) została zbudowana w 1992 i poświęcona w roku następnym[5].
• Ludzie
• Wasyl Serafymowycz (wzgl. Bazyli Serafimowicz, ukr. Василь Серафимович, ur. 1893 w Chomsku, zm. w 1969[6]%29 – nauczyciel, działacz społeczny i polityczny narodowości ukraińskiej, poseł na Sejm III kadencji w II RP z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem[7][8][9].
• Linki zewnętrzne
• Chomsk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 319.
• Historia Żydów w Chomsku na portalu Wirtualny Sztetl
• Przypisy
• Вялікі гістарычны атлас Беларусі. Т. 2. Mińsk, 2013, s. 108.
• Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933.
• Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom VIII - Województwo Poleskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924
• Rodzima.org – Miasteczko Chomsk
• ПОКРОВСКИЙ ХРАМ Д. ХОМСК. (ros.). drogblag.by. [dost%C4%99p 2020-12-19].
• Віктор Місіюк: Посол-петлюрівець з Хомська (ukr.). prosvit.org, 2019-10-13. [dost%C4%99p 2020-11-18].
• Biblioteka Sejmowa: Serafimowicz Bazyli (pol.). bs.sejm.gov.pl. [dost%C4%99p 2020-11-16].
• Skład osobowy sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 1 marca 1931 r.. Warszawa: 1931, s. 33.
• Skład osobowy sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 25 stycznia 1935 r.. Warszawa: styczeń 1935, s. 19.

Хомск — агрогородок в Дрогичинском районе Брестской области Беларуси. Располагается на реке Ясельда неподалёку от озера Споровское. Центр сельсовета.

Хомск — древний город, бывшая столица графства на исторической Пинщине (часть Берестейского воеводства), на западе Полесья.

История

Одна из самых древних стоянок человека на территории Дрогичинского района располагалась неподалёку от Хомска, в урочище Городок (11-9 тысячелетии до н. э.)[6].

Первое письменное упоминание о Хомске как о деревне в Здитовской волости датируется 1518. В 1551—1552 он получил статус городка.

Согласно с административно-территориальной реформой (1565—1566) Хомск вошел в состав Пинского повета Брестского воеводства. В разные времена место находилось в владении Нарушевичей, Дольских, Вишневецких, Огинских. В 1793 поселение получило статус города и стало центром графства.

В результате третьего раздела Речи Посполитой (1795) Хомск оказался в составе Российской империи, где стал центром волости Кобринского уезда Гродненской губернии. В начале XIX в. Пусловские основали здесь фабрику сукна. В 1879 году начала работать почтовая станция.

Согласно Рижскому мирному договору (1921) Хомск оказался в составе межвоенной Польской Республики, где стал центром гмины Дрогичинского повета Полесского воеводства[7].

В 1939 Хомск вошел в БССР, где 12 октября 1940 стал центром сельсовета. Статус поселения понизили до деревни.
Население

• XIX век: 1830 — 551 муж., из них знати 6, духовного состояния 3, мещан-иудеев 318, мещан-христиан и крестьян 224[8]; 1 января 1878 — 1425 чел. (680 муж. и 745 жен.), в том числе 983 иудеев[9]
• XX век: 1921 — 1678 чел.[10]; 1999 — 1127 чел.
• XXI век: 2010 — 1071 чел

Туристическая информация
Синагога, фото 1900
Утраченное наследие

• Монастырь базилиан (1687)
• Синагога (XIX в.)
• Церковь (XIX в.)

Известные уроженцы

'''   Стайнман, Дэвид (David B. Steinman)''' (1886—1960) — известный американский инженер—мостостроитель.