Esmée Adrienne van Eeghen

Een Nederlandse verzetsstrijdster in de Tweede Wereldoorlog die model heeft gestaan voor de figuur Rachel Stein uit de film Zwartboek. Van Eeghen geldt als omstreden omdat zij een affaire begon met een Duitse officier, maar heeft ondanks alles een grote rol in het verzet gespeeld, vooral in Friesland, een rol die haar, door haar onstuimige liefdesleven, uiteindelijk noodlottig zou worden

Haar broer Dave ging na de Nederlandse capitulatie in het verzet. Ook Esmée kwam via een vriend in het verzet. Om onderdak te regelen voor Amsterdamse studenten kwamen beiden veel in Leeuwarden en in contact met het plaatselijke verzet. Na een overval door het Friese verzet op het Arbeidsbureau aan het Zaailand in Leeuwarden op 25 juli 1943 besloot ze voorgoed in Friesland te blijven.

De regionale Knokploeg (KP)-leider Krijn van der Helm gebruikte haar in eerste instantie als koerierster maar gaandeweg deed zij steeds gevaarlijker werk zoals het vervoeren van Joodse onderduikers en geallieerde piloten naar onderduikadressen.

Piet Oberman, die in de zomer van 1944 Krijn van der Helm opvolgde als KP-leider in Friesland, heeft na de oorlog verklaard: “Esmée was buitengewoon goed op de hoogte van alles wat betrekking had op de verzetsbeweging in Friesland en zij kende veel leidinggevende illegale personen in andere provincies met wie zij als hoofdkoerierster in aanraking kwam. Zij woonde meermalen belangrijke besprekingen bij op het hoofdkwartier van de KP, destijds gevestigd ten huize van de heer Harm Kingma, directeur van een timmerfabriek in Leeuwarden en zijn vrouw Annie. Geheel alleen heeft zij onder andere wapentransporten naar Limburg en Amsterdam verzorgd.”

Over de koelbloedigheid van Esmée doen verschillende verhalen de ronde: zo zou zij door een Duitse officier een koffer met wapens langs een controle hebben laten dragen en tijdens een transport van een koffer met bonkaarten zou zij de koffer doodleuk hebben geopend met de opmerking dat zij vertegenwoordigster was van een papierfabriek en met papiermonsters op reis was.

• archiefkaart Stadsarchief Amsterdam
• Oorlogsgravenstichting > profiel foto
• Erelijst van Gevallenen 1940-1945
• Systeemkaarten van verzetsbetrokkenen (OVCG)