Willem Johan Cornelis Arondeus

Arondeus, Willem Johan Cornelis (bekend onder de naam Arondéus) beeldende kunstenaar en schrijver (Naarden 22-8-1894 - Haarlem 1-7-1943). Zoon van Hendrik Cornelis Arondeus, koopman, en Catharina Wilhelmina de Vries. Hij was ongehuwd. Arondéus werd als jongste zoon in het talrijke gezin van een Amsterdamse brandstoffenhandelaar geboren te Naarden waar zijn moeder met enige dochters in de zomermaanden een uitspanning dreef. In zijn jeugdjaren was hij lange tijd onzeker over de richting die hij in zijn leven zou kiezen. Een overheersende moeder, twee energieke oudere broers die naar Canada emigreerden en de zich bij hem manifesterende homofilie drukten een stempel op zijn leven. Via contact met kunstenaars in Laren en Blaricum besloot hij zich toe te leggen op beeldende kunsten. Na in het ouderlijk huis veel tegenstand te hebben overwonnen, ging hij teken- en schilderlessen volgen aan de Quellinusschool in Rotterdam. Na gewerkt te hebben in Amsterdam, Blaricum en op Urk, waar hij zich tussen de vissersbevolking gelukkig voelde, ging hij naar Parijs, maar dat werd een mislukking. In 1920 beschreef hij zijn 'vlucht uit de lichtstad als een der verstandigste daden in mijn aan verstandige daden helaas zeer, zeer arm leven'. Teruggekeerd in Nederland illustreerde hij gedichten van Leopold, Boutens en Nijhoff en kreeg enige opdrachten voor affiches o.a. voor door de PTT in 1923 uitgegeven kerstzegels. Een voor hem gelukkige doorbraak kwam in hetzelfde jaar toen hij de opdracht kreeg een wandschildering te maken in het stadhuis van Rotterdam. Een aantal leden leden der Joodse gemeente aldaar had deze aan de stad aangeboden, waartoe een prijsvraag werd uitgeschreven. Nadat het door Willem van Konijnenburg ingezonden ontwerp was geweigerd, kreeg Arondéus de opdracht. De monumentaal uitgevoerde centrale figuur in de gestalte van de profeet Zacharia verried duidelijk de invloed van de in die tijd door hem zeer bewonderde R.N. Roland Holst. In de volgende jaren vervaardigt hij opnieuw affiches, een aantal kalenders en een gravure bij De stervende, een gedicht van A. Roland Holst, dat na lange onderhandelingen door A.A.M. Stols in 1929 als rijmprent wordt uitgegeven. In hetzelfde jaar komt het tot een breuk met R.N. Roland Holst die op een als kwetsend ondervonden wijze reageerde op de stijl van enige door Arondéus toegezonden kalenders. Geldzorgen kenmerken zijn tot 1937 durend verblijf in Apeldoorn, verlicht door een tweetal grotere opdrachten. In 1932 ontwerpt hij voor de Statenzaal van het Provinciehuis in Haarlem negen wandtapijten met ornamenten rond de wapens der Noordhollandse gemeenten. Het jaar daarop krijgt hij opnieuw de opdracht voor een wandschildering en wel voor de vestibule van een consultatiebureau van de Gemeentelijke Geneeskundige- en Gezondheidsdienst in Amsterdam. Op drie muurvlakken brengt hij de jacht, de visserij, de scheepvaart en de landbouw in beeld, gegroepeerd rond de centrale voorstelling van de wetenschap, die de mens van de wieg tot het graf begeleidt. Omstreeks 1935 wendt hij zich van de beeldende kunst af en hij zal zich voortaan uitsluitend aan het schrijven wijden. De tussen 1920 en 1930 geschreven gedichten en novellen waren onuitgegeven gebleven. Dan debuteert hij met de roman Het uilenhuis (Amsterdam, 1938), waarvoor hij een eervolle vermelding verwerft bij de door de uitgeverij Kosmos ingestelde romanprijs. Zijn volgende roman. In de Bloeiende Ramenas (Amsterdam, 1938) krijgt, evenals de eerste, een redelijk goede ontvangst, al wijzen de critici op de vaak ongenuanceerde psychologie der beschreven figuren, de weinig reële handelingen en het wat gezochte taalgebruik. In 1939 verschijnt zijn eerste kunsthistorische werk, dat als zijn beste boek geldt: de met veel zielsverwantschap geschreven biografie van Matthijs Maris. Annie Romein-Verschoor, in de bespreking van de naoorlogse herdruk, stelt hem op één lijn met grote stilisten als Abraham Kuyper, Johan Huizinga en P. Wiedijk. Toen in de loop van 1941 zijn studie over de monumentale schilderkunst in Nederland werd gepubliceerd, bevond Arondéus zich al midden in het verzetswerk. In de lente van dat jaar begon hij de Brandarisbrief te schrijven en verspreidde deze onder zijn kunstbroeders telkens wanneer er van de zijde van de bezetter een nieuwe aanslag dreigde op het vrije kunstleven. Voortdurend spoorde hij aan tot verzet tegen de voorgenomen oprichting van de Kultuurkamer en signaleerde gevallen van culturele collaboratie. In 1942 ging de Brandarisbrief op in De Vrije Kunstenaar, opgericht door de musicus Jan van Gilse die met Arondéus en de beeldhouwer Gerrit Jan van der Veen de redactie ging vormen. Zijn aandeel in de verspreiding van de door Van der Veen en zijn medewerkers ingenieus vervalste persoonsbewijzen, leidde ertoe dat Arondéus en Van der Veen de leiding op zich namen van de op 27 maart 1943 gepleegde aanslag op het Amsterdamse bevolkingsregister, om aldus de mogelijkheid van controle op de in omloop zijnde persoonsbewijzen uit te schakelen. De architect Koen Limperg had plattegronden van het gebouw vervaardigd, de dichter M. Nijhoff tekende hierop aan waar explosieven geplaatst moesten worden om een zo groot mogelijk effect te bereiken, steunende op zijn ervaring als gewezen genie-officier. De hispanist dr. Johan Brouwer voorzag de als kapitein van politie optredende Arondéus van een revolver. Loslippigheid onder de deelnemers leidde tot een reeks arrestaties; Arondéus werd op 1 april op zijn onderduikadres gearresteerd. Na door een in het Koloniaal Instituut (thans Koninklijk Instituut voor de Tropen) zetelende Duitse rechtbank ter dood te zijn veroordeeld, werd hij met de voornaamste deelnemers aan de aanslag op 1 juli 1943 in Overveen gefusilleerd. Een gedenksteen aan de gevel van het naast de ingang van de Amsterdamse dierentuin Artis gelegen gebouw herinnert aan de deelnemers van de daar gepleegde aanslag en vermeldt ook de naam van Arondéus.

Bronnen

• Wikipedia > engelse versie
• resources Huygens KNAW > Biografie
• Eerebegraafplaats Bloemendaal/Overveen
• Bevrijding intercultureel
• Register van Dragers Verzetsherdenkingskruis > pagina 66
• Eerebegraafplaats Bloemendaal
• Erelijst van Gevallenen 1940-1945

Arondeus Willem Johan Cornelis (known Arondéus) visual artist and writer (Naarden 22-8-1894 - 1-7-1943 Haarlem). Son of Hendrik Cornelis Arondeus, merchant, and Catharina Wilhelmina de Vries. He was unmarried. Arondéus was the youngest son in the numerous family of an Amsterdam merchant fuels born in Naarden where his mother with only daughters in the summer ran a tavern. In his youth he had long been uncertain about the direction he would choose his life. A dominant mother, two energetic older brothers who emigrated to Canada and joined him manifesting homosexuality left a mark on his life. Through contact with artists in Laren and Blaricum he decided to focus on visual arts. Following in the family home to many opposition overcome, he was drawing and painting lessons at the Quellinusschool in Rotterdam. After working in Amsterdam and Blaricum Urk, where he felt happy among the fishing population, he went to Paris, but it was a failure. In 1920, he described his flight from the city of light as one of the wisest deeds in my to sensible deeds unfortunately very, very poor life. "Backin the Netherlands he illustrated poems by Leopold, Boutens and Nijhoff and got some orders for posters among others for the PTT Christmas stamps issued in 1923. A his lucky break came in the same year when he was commissioned to create a mural in the town hall of Rotterdam. Some members members of the Jewish community had offered it to the town there, which a competition was held. After it was rejected by William of Konijnenburg submitted design, Arondéus was commissioned. The monumental performed central figure in the figure of the prophet Zechariah clearly betrayed the influence of that time he admired RN Roland Holst. In the following years he produces again posters, some calendars and an engraving in Dying, a poem by A. Roland Holst, after long negotiations by AAM Stols 1929 color print is issued. In the same year comes to a break with RN Roland Holst those calendars sent a hurtful way encountered responded to the style of some by Arondéus. Money worries characteristics to 1937 stay at Apeldoorn, illuminated by two larger assignments. In 1932 he designs for the State Hall of the Provincial House in Haarlem nine tapestries with ornaments around the weapons of North Holland municipalities. The following year he gets re-commissioned a mural and for the vestibule of a clinic of the Municipal Geneeskundige- and Health in Amsterdam. Three wall surfaces he brings hunting, fishing, shipping and agriculture picture, grouped around the central idea of the science, which accompanies man from the cradle to the grave. Around 1935 he turns himself from the visual arts and he will henceforth devote exclusively to writing. The poems and short stories written between 1920 and 1930, remained unpublished. Then he made ​​his debut with the novel The owl house (Amsterdam, 1938), for which he acquires an honorable mention at the roma price set by the publisher Cosmos. His next novel. Inthe Flowering Ramenas getting(Amsterdam, 1938), like the first, a fairly good reception, although critics point to the often simplistic psychology of the described figures, the few real acts and some sought language. In 1939, his first art-historical work, as his best book is true: the much congeniality biography written by Matthijs Maris. Annie Romein-Verschoor, in the discussion of the post-war reprint, set him on a par with great stylists like Abraham Kuyper, Johan Huizinga and P. Wiedijk. When it was published in 1941 in the course of his study of the monumental painting in the Netherlands found Arondéus already in the middle of the resistance work. In the spring of that year he the Brandaris Letter beganwritingand spread it among his fellow artists whenever the part of the occupiers threatened a new attack on the freedom of artistic life. He continually urged to oppose the proposed establishment of the Chamber of Culture and signaled cases of cultural collaboration. In 1942 went BrandarisLetter on in The Free Artist foundedby musician Jan van Gilse with Arondéus and sculptor Gerrit Jan van der Veen went form the editors. Its share in the distribution of the Van der Veen and his staff ingeniously forged identity, led to Arondéus and Van der Veen the lead in names on March 27, 1943 committed attack on the Amsterdam population, according to the possibility of control on identity cards in circulation off. The architect Koen Limperg had made ​​plans of the building, the poet M. Nijhoff signed accordingly where explosives were to be placed to achieve maximum impact Drawing on his experience as a former engineer officer. The Hispanist dr. Johan Brouwer foresaw as the captain of police acting Arondéus of a revolver. Indiscretion among the participants led to a series of arrests; Arondéus was arrested on 1 April in hiding. After an in Colonial Institute (now Royal Tropical Institute) whose names German court to be sentenced to death, he was executed in Overveen with the main participants in the attack on July 1, 1943. A memorial stone on the facade of thenext to the entrance to theZoo in Amsterdam Artis building locatedrecalls the participants of the attack perpetrated there and also mentions the name of Arondéus.