Verzetsherdenkingskruis

Verzetsherdenkingskruis

voor deelnemers aan het verzet tegen de bezetters van Nederlands grondgebied in de Tweede Wereldoorlog

Dit project is in hoofdlijnen gebaseerd op informatie uit het in 1985 uitgegeven Gedenkboek Verzetsherdenkingskruis, waarin opgenomen het register van dragers van het Verzetsherdenkingskruis / Nationaal Comité Verzetsherdenkingskruis.
De data uit het gedenkboek zijn op basis van genealogische gegevens aangevuld en waar nodig verbeterd. Bovendien zijn namen toegevoegd van personen die later in andere publieke bronnen zijn gevonden.

Hoofdmenu:

2228 personen1543 personen2075 personen1737 personen
1935 personen1715 personen1909 personen2014 personen

Voorlopig zijn er 15156 namen aanwezig op dit project. De aantallen zullen gaandeweg per project nog wat wijzigen

Inhoud:

• Over dit genealogische project
• Geschiedenis
• De symboliek van het Verzetsherdenkingskruis
• Locatie archief
• Bronnen ~ informatie ~ documentatie
• Uitzonderingen
• Scans Gedenkboek

Over dit genealogische project

Dit project vormt een (genealogische) aanvulling op de informatie in het Neerlandsch Verzetsmonument. Van de namen in deze lijst zijn de meeste personen inmiddels overleden. Mocht u desondanks bezwaar maken tegen vermelding, dan wordt die naam alsnog verwijderd indien directe betrokkenheid kan worden aangetoond. Contact: info@neerlandschverzetsmonument.nl.

Let op! Data van het VHK zijn in een aantal gevallen niet betrouwbaar. Bij twijfel, controleer uw gegevens bij de Oorlogsgravenstichting.

Geschiedenis

Het Verzetsherdenkingskruis werd ingesteld bij Koninklijk Besluit nr. 104 d.d. 19 december 1980.

Op 3 februari 1981 werd met de voornaamste organisaties van het voormalig verzet overeenstemming bereikt over de oprichting van een Nationaal comité verzetsherdenkingskruis. Bij dit comité konden oud-verzetsstrijders zich aanmelden, en kregen zij, als het comité het terecht vond, het verzetsherdenkingskruis. Daarbij werd het herdenkingskruis soms uitgereikt in een officiële ceremonie, maar voornamelijk per post naar oud-verzetsstrijders toegestuurd. (bron) In totaal zijn er ongeveer 15.000 aanvragen van de 18.000 gehononeerd. (bron) Voor de toelatingscriteria zie: Wikipedia; Verzetsherdenkingskruis

De symboliek van het Verzetsherdenkingskruis

In de vormgeving van het Verzetsherdenkingskruis is het verzet tegen de bezetters van het grondgebied van het Koninkrijk der Nederlanden tijdens de Tweede Wereldoorlog tot uitdrukking gebracht. De achtergrond van dat verzet, in al zijn verscheidenheid, wordt weergegeven door de tekst in de horizontale balk — de tyranny verdryven — die is ontleend aan het zesde couplet van het Wilhelmus. Het vlammende zwaard in de verticale balk verzinnebeeldt zowel de slagvaardigheid van het gewapende verzet als het vuur van het geestelijke verzet. De kleuren van het aan het kruis verbonden lint symboliseren de eenheid van Nederland en het Huis van Oranje, temidden van de duisternis en de rouw, die de bezetters over de bevolking van het Koninkrijk deden neerdalen.

Locatie archief

Het archief van het Nationaal Comité Verzetsherdenkingskruis bevindt zich tegenwoordig in het Nationaal Archief te Den Haag. Daar is een kaartenbak aanwezig van de lijst in zijn totale omvang, inclusief de namen van personen die er destijds bezwaar tegen maakten om in het Gedenkboek genoemd te worden.

>>Voor directe nabestaanden:

>>Het Nationaal Archief beschikt over de dossiers van aanvragen en toekenningen van het VHK. Daartoe
>>behoren dus ook eventuele bewijsstukken.
>>U kunt een aanvraag per email doen om toestemming te verkrijgen tot de gegevens die u vervolgens ter
>>plaatse vrij mag inzien maar niet mag kopiëren. Mocht een persoon na 1919 zijn geboren, dan bent u verplicht
>>een bewijs van overlijden te overleggen.

Inventaris van archieven op het gebied van verbetering van de rechtspositie van en eerbetoon aan verzetsstrijders in de Tweede Wereldoorlog (Collectie Vergroesen), (1942) 1976-1989 (1994)
Samenvatting van de inhoud van dit archief:

De voornaamste archiefvormer in deze inventaris is het Comité Verzetsherdenkingskruis (VHK). Er zijn sinds 1981 bijna 19.000 aanvragen voor dit VHK ingediend. Deze individuele aanvragen, zowel toegekend als afgewezen, zijn allemaal opgenomen in deze inventaris. De genoemde verzetsdaden werden geverifieerd door middel van bronnen- en antecedentenonderzoek. Daarom bevatten de dossiers vele getuigenverklaringen ter bevestiging of juist ontkenning dat bepaalde verzetshandelingen inderdaad werden gepleegd of dat betrokkenen lid waren van een verzetsgroep. We hebben hier te maken met de emoties van afgewezen verzoekers en ook een categorie die willens en wetens onder valse argumenten hebben getracht het Comité te misleiden. Het is een prachtig archief dat tipt aan het grijze gebied tussen werkelijke verzetsdaden en burgerlijke ongehoorzaamheid in de Tweede Wereldoorlog.

Bronnen ~ informatie ~ documentatie

• Nederlandsch Verzetsmonument
• Wikipedia; Verzetsherdenkingskruis
• Reformatorisch Dagblad 08-06-1985
• Leidse Courant | 20 februari 1986 | pagina 4
• Go2war2
• Traces of War
• Onderscheidingen.nl
• Deurnewiki; Verzetsherdenkingskruis
• Delpher; Familieberichten
• Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland 06-12-1983; Zij ontvingen het Verzetskruis
• Limburgsch dagblad 05-05-1983; Limburgers ontvingen Verzetsherdenkingskruis

Uitzonderingen

In een aantal gevallen is het VHK toegekend aan verzetsmensen van buitenlandse afkomst:

>>_ Fritz Alfred BEHRENDT ‧ 1925-2008 ‧ tekenaar
>>_ Karl Borromaeus Richard Paul Gröger ‧ 1918-1943
>>_ Josef 'Jupp' HENNEBÖHL ‧ 1909-1990 ‧
>>_ Fritz Dietrich Kahlenberg ‧ 1916-1996 ‧ fotograaf~filmer
>>_ Ingeborg Luise Kahlenberg ‧ 27mrt 1920 Bremen - 2okt 1996 New York-USA ‧ fotografe
>>_ Gustav Harry MÜLLER 07-03-1910
>>_ Belinde Marie Thöne-Siemens ‧ 1922-2006 ‧ alias: B. Harteveldt ‧ psychotherapeute

Bij nader inzien zijn destijds namen van de lijst verwijderd, denk bijvoorbeeld aan de kwestie omtrent Albert Talens (bron). Ook werden bekende personen overwogen, maar uiteindelijk niet gehonoreerd, zoals bijvoorbeeld de kwestie Toni Boltini (bron). Ook waren er kritische geluiden over de toegepaste criteria voor de toekenning van het kruis (bron 01, bron 02). Toekenningen werden niet teruggedraaid wegens verjaring zoals bij de kwestie van de moord op de Leidse ingenieur Felix H.E. Guljé. (bron)

Scans Gedenkboek

>>Aa – Bouwman-Grooters (p.65/83)
>>Bouwman-Stil – Duijveman-Tukker (p.84/101)
>>Duijvenvoorde – Gijswijt (p.102/118)
>>Haaf – Hullu (p.119/133)
>>Hulsbeek – König (p.134/149)
>>König – Maas (p.150-164)
>>Maas – Oever (p.164/179)
>>Oever-Dijkdrenth – Roorda (p.180/196)
>>Roorda – Teelen (p.198-218)
>>Swan – Verpalen (p.218/230)
>>Verplakke – Zijll de Jong (p.232/253)
>>Errata
>>Supplement errata

>>bron: WWII Netherlands Escape Lines.com