Hovenier ~ Tuinbaas ~ Tuinman ~ Tuin-conservator ~ Tuinknecht ~

• Gilde van Tuinbazen
• http://www.stichting-phb.nl/ Stg Particuliere Historische Buitenplaatsen - 1973-2011
• [http://www.vphb.nl/ Vereniging Particuliere Historische Buitenplaatsen sinds
• http://nl.wikipedia.org/wiki/Hovenier
• http://www.vhg.org/
• http://www.historie-hovenier.nl/
• http://utrechtseheuvelrug.punt.nl/?id=560848&r=1
• http://www.landgoedvrienden.nl/activiteiten/tuinbazen_najaar_2003.pdf
• Tuinhistorisch Genootschap Cascade
• Tuinen van vroeger

Bronnen:

• De tuinbaas en zijn buitenplaats
• Landgoedvrienden.nl

Tuinbaas op een buitenplaats

Vaak is het beheer van een buitenplaats in handen van een vaste tuinbaas, die dagelijks de gang van zaken regelt en de contacten met de familie op het huis of de eigenaren onderhoudt. De tuinbaas was vaak jaren aan dezelfde buitenplaats verbonden en vormde, meestal samen met zijn vrouw, een stabiele factor. Hij -vaker een man dan een vrouw- was door functie van hoog aanzien, had veel kennis, kunde en gezag en een veelomvattend takenpakket. Tenslotte bepaalde zijn inbreng in belangrijke mate het aanzicht van een buitenplaats. Op de meeste landgoederen stond een tuinmanswoning, waar de tuinbaas woonde met zijn gezin. Zo liepen wonen en werken voor de tuinbaas en zijn gezin door elkaar. Zijn hoofdtaak bestond uit onderhoud van tuin en park. Goed onderhouden buitenplaatsen verhoogden de maatschappelijke status van de eigenaars/bewoners.

Andere belangrijke taken van de tuinbaas:

• Verkoop van fruit, planten en bloemen uit de boomgaarden, voor veel eigenaren een belangrijke bron van inkomsten.
• Verzorging van vee en andere dieren op de buitenplaats.
• Beheer van de bossen, belangrijk voor bouw- en timmerhout, gereedschaps-stelen en -niet te vergeten- stook-hout in de winter.
• Vermaak van de gasten, die in de weekenden door de landgoedeigenaar werden uitgenodigd. De tuinbaas deed hiervoor o.a. inspiratie op in oude handboeken waarin bijvoorbeeld beschreven stond hoe een vinkenbaan aan te leggen.
• Regelen van vervoer en onderhoud van koetsen en paarden.
• Verzorging van maaltijden voor bewoners, gasten en personeel. Bovendien zorgde hij dat er voldoende man/vrouwkracht was om het werk te doen.

Een goede tuinbaas was goud waard, en landgoedeigenaren kaapten dan ook nogal eens de tuinbaas van hun collega's weg. Op veel kleine buitenplaatsen speelde de vrouw van de tuinbaas ook een belangrijke rol als huishoud-manager. Er zijn voorbeelden van personeelsadvertenties bekend, waarin een echtpaar gevraagd wordt. De landgoedeigenaar en/of bezitter van een buitenplaats bepaalden uiteraard de grote lijnen van het beheer, maar er waren ook tuinbazen die als ontwerper een belangrijke rol speelden bij de inrichting en vormgeving van het landgoed of buitenplaats. Het runnen van een buitenplaats was voor veel tuinbazen een levensvervulling, waarbij wonen en werken door elkaar heen liepen. Een tuinbaas hoorde bij de buitenplaats, want al kreeg de buitenplaats een nieuwe eigenaar, de tuinbaas bleef dan meestal op zijn plek. Hij adviseerde de nieuwe eigenaar over diens aanwinst, en stippelde samen met hem het eventuele nieuwe beleid uit.

bekende tuinbazen in de geschiedenis

• KOPPEL-PROFIEL
• Hendrik SMITSKAMP tuinbaas op Villa Nuova

Zutphen - Gelderland