Giedymin - Gediminas

There are three different versions of who Giedymin's - Gediminas' father, grandfather and great-grandfather are:

1. Polish-Lithuanian version: Pucuwerus Rex Lethowie, Trojden and Wołk.
2. Samogitian version: Butvydas - Pucuwerus, Dausprungas - Dowsprunk and Ringaudas - Ryngold.
3. Russian version: Витень - Witeń, Пройденъ - Projden and Видъ - Wid.

And these three versions are contradictory and irreconcilable, and this controversy will continue forever.

Giedymin, also Gedymin, lit. Gediminas, bel. Hiedymin (born around 1275 [1], died in December 1341 near Wielona) - the Grand Duke of Lithuania in the years 1316–1341, the founder of the Giedyminowicz dynasty, Jagiełło's grandfather.

Origin

Gediminas' origin raises some doubts in the literature. Usually he is considered the son of Butywid (Pukuwer) [2]. The Lithuanian historian Edvardas Gudavičius draws attention to the fact that at the end of the 13th century Lithuania was ruled by a pair of rulers (eg Budikid and Budiwid); For this reason, it is possible that Gediminas might have been a nephew and not a son of Pukuwer.

Control

Gediminas took power after the death of his brother, Witenes. Throughout his reign, he struggled with the pressure from the Teutonic state. At the same time, taking advantage of the Golden Horde crisis, he managed to unite very large areas south-east of Lithuania under his rule, thus enlarging the territory of his country twice.

Around 1318 (through the marriage of his son Olgierd) he took control of Witebsk, and in the following years also Pińsk, Wołyń, and Podlasie (through the marriage of his son Lubart). Around 1330 he captured Kiev, which, together with the Duchy of Kiev, handed over to his brother Fedor [3] (the possible dependence of Fedor on the Golden Horde remains a controversial issue). Gediminas rule extended to the east as far as the land of Smolensk.

He maintained proper contacts with Riga (mainly commercial). In 1323, at the request of his son-in-law, Prince Wańka of Płock, he invaded the Duchy of Dobrzyń in order to resolve by force a border dispute with Duchess Anastasia [4]. Announcing that he wants to accept Christianity, in 1324 he concluded a four-year truce with the Teutonic Order [3]. In 1325, he entered into an alliance with Poland (his daughter, Aldona, married in the same year the heir to the Polish throne - Kazimierz, later called the Great). As a consequence of the alliance, in the spring of 1326 Gediminas troops took part in an invasion of Brandenburg together with the Polish ruler Władysław Łokietek [5]. In 1337 he repelled the Teutonic invasion [3]. He had good relations with the papacy, which he promised on several occasions to be baptized. He also undertook successful efforts to create a separate, Orthodox Lithuanian metropolis.

Gediminas is often referred to as the creator of the Lithuanian superpower. His conquests had a huge impact on the history of Ruthenian lands, as well as on the Lithuanian state, a large part of which was quickly shed.

Division of the state

With the death of Gediminas, the Lithuanian state was divided between the seven sons of the prince: Monwid, Kiejstut, Olgierd, Narymunt, Koriat, Lubart and Jawnuta (whom he appointed as the ruler of Vilnius and his successor).

Marriage and offspring

Not much information has survived about Gediminas' marriage. The chronicle of Bychowiec from the 16th century states that his wife was Jewna. Currently, in historical literature, she is considered the only wife of this prince and the mother of all his children [1]. Gediminas had eight sons and six daughters. The order of the children - especially the sons - remains debatable.

The sons of Gediminas were:

• Narymunt (c. 1300 - February 2, 1348), prince of Pinsk, Połack and Nowogródek
• Witold Giedyminowic (c. 1303–1336), prince of Trotsky,
• Olgierd (c. 1304, died 1377), Grand Duke of Lithuania from 1345,
• Koriat (Michał) (c. 1306 - c. 1365), the prince of Nowogródek,
• Jawnuta (approx. 1306/1309 - after 1366), Grand Duke of Lithuania 1341–1344, Duke of Zasław 1346–1366,
• Kiejstut (Kestutis) (approx. 1308/1310 - August 15, 1382), prince of Trotsky, Grand Duke of Lithuania 1381–1382,
• Lubart (Lubko, Lubartas, Dymitr; c. 1312 / 1315–1384), the Duke of Połock, Włodzimierz, Łuck from 1340, Wołyński 1340–1349, 1350–1366, 1371–1383, Duke of Halych 1340–1349.
• Monwid (ca. 1313 / 1315–1348), the Duke of Kierno and Słonim.

Gediminas' daughters were:

• Elżbieta (approx. 1302–1364), from 1316 the wife of Wacław, the Duke of Płock,
• Maria (approx. 1304 / 1307–1349), from 1320 the wife of Dmitri the Groźnooki, Grand Duke of Tver,
• Aldona Anna (approx. 1311/1313 - May 25, 1339), from 1325 the wife of Casimir III the Great,
• NN (Eufemia?) (Ca.1314/1317 - January / February 1341) - from 1331 wife of Bolesław Jerzy II,
• NN (Helena?) (Ca.1315/1319 - probably after June 23, 1339), wife of Andrzej Kozielski,
• Augusta Anastazja (ca. 1316/1321 - March 11, 1345), wife of Semyon Dumny, Grand Duke of Moscow.

Footnotes

J. Tęgowski, The first generations of Giedyminowicz, Poznań - Wrocław 1999, p. 15.

For example, M. Duczmal, The Jagiellonians, pp. 14–15.

Giedymin - PWN Encyclopedia - a source of credible and reliable knowledge, encyklopedia.pwn.pl [accessed 2020-12-28] (pol.).

The History of Mazovia, Volume I, Henryk Samsonowicz (ed.), Pułtusk 2006, p. 238

Władysław I Łokietek - PWN Encyclopedia - a source of credible and reliable knowledge, encyklopedia.pwn.pl [accessed 2020-12-28] (pol.). 

Giedymin, także Gedymin, lit. Gediminas, biał. Гедымін (Hiedymin) (ur. ok. 1275[1], zm. w grudniu 1341 pod Wieloną) – wielki książę litewski w latach 1316–1341, założyciel dynastii Giedyminowiczów, dziad Jagiełły.

Pochodzenie

Pochodzenie Giedymina budzi pewne wątpliwości w literaturze. Zazwyczaj uchodzi za syna Butywida (Pukuwera)[2]. Litewski historyk Edvardas Gudavičius zwraca uwagę na fakt, że pod koniec XIII wieku Litwą rządziły pary władców (np. Budikid i Budiwid); z tego powodu nie wyklucza się, że Giedymin mógł być bratankiem, a nie synem Pukuwera.

Panowanie

Giedymin objął władzę po śmierci swego brata, Witenesa. Przez cały okres swego panowania zmagał się z naporem ze strony państwa krzyżackiego. Jednocześnie, wykorzystując kryzys Złotej Ordy, zdołał połączyć pod swym panowaniem bardzo duże obszary na południowy wschód od Litwy, powiększając tym samym dwukrotnie obszar swego państwa.

Około 1318 (poprzez małżeństwo syna Olgierda) opanował Witebsk, w następnych latach także Pińsk, Wołyń, Podlasie (przez małżeństwo syna Lubarta). Około 1330 roku opanował Kijów, który wraz z Księstwem kijowskim przekazał swojemu bratu Fedorowi[3] (kwestią sporną pozostaje ewentualna zależność Fedora od Złotej Ordy). Władztwo Giedymina ciągnęło się na wschód aż do ziemi smoleńskiej.

Utrzymywał poprawne kontakty z Rygą (przede wszystkim handlowe). W 1323 roku na prośbę swojego zięcia księcia Wańki płockiego najechał na Księstwo Dobrzyńskie w celu rozstrzygnięcia siłą sporu granicznego z księżną Anastazją[4]. Ogłaszając, że chce przyjąć chrześcijaństwo, w 1324 roku zawarł czteroletni rozejm z Zakonem Krzyżackim[3]. W 1325 roku zawarł sojusz z Polską (jego córka, Aldona, poślubiła w tym samym roku następcę polskiego tronu – Kazimierza, później zwanego Wielkim). W konsekwencji sojuszu, wojska Giedymina wiosną 1326 roku wzięły udział we wspólnym z polskim władcą Władysławem Łokietkiem najeździe na Brandenburgię[5]. W 1337 roku odparł najazd krzyżacki[3]. Miał dobre relacje z papiestwem, któremu parokrotnie obiecywał przyjęcie chrztu. Podjął także uwieńczone powodzeniem zabiegi o utworzenie odrębnej, prawosławnej metropolii litewskiej.

Giedymin często jest określany twórcą mocarstwowej potęgi Litwy. Jego podboje miały ogromny wpływ na historię ziem ruskich, jak i na państwo litewskie, którego znaczna część elit uległa szybkiemu zruszczeniu.

Podział państwa

Wraz ze śmiercią Giedymina państwo litewskie uległo podziałowi między siedmiu synów księcia: Monwida, Kiejstuta, Olgierda, Narymunta, Koriata, Lubarta i Jawnutę (którego wyznaczył jako władcę Wilna i swojego następcę).

Małżeństwo i potomstwo

Na temat małżeństwa Giedymina nie zachowało się zbyt wiele informacji. Kronika Bychowca z XVI wieku podaje, że jego żoną była Jewna. Obecnie w literaturze historycznej uchodzi ona za jedyną żonę tego księcia i matkę jego wszystkich dzieci[1]. Giedymin miał ośmiu synów i sześć córek. Kolejność dzieci – zwłaszcza synów – pozostaje dyskusyjna.

Synami Giedymina byli:

• Narymunt (ok. 1300 – 2 lutego 1348), książę piński, połocki i nowogródzki
• Witold Giedyminowic (ok. 1303–1336), książę trocki,
• Olgierd (ok. 1304, zm. 1377), wielki książę Litwy od 1345,
• Koriat (Michał) (ok. 1306 – ok. 1365), książę nowogródzki,
• Jawnuta (ok. 1306/1309 – po 1366), wielki książę Litwy 1341–1344, książę zasławski 1346–1366,
• Kiejstut (Kestutis) (ok. 1308/1310 – 15 sierpnia 1382), książę trocki, wielki książę litewski 1381–1382,
• Lubart (Lubko, Lubartas, Dymitr; ok. 1312/1315–1384), książę połocki, włodzimierski, łucki od 1340, wołyński 1340–1349, 1350–1366, 1371–1383, książę halicki 1340–1349.
• Monwid (ok. 1313/1315–1348), książę kiernowski i słonimski.

Córkami Giedymina były:

• Elżbieta (ok. 1302–1364), od 1316 roku żona Wacława, księcia płockiego,
• Maria (ok. 1304/1307–1349), od 1320 roku żona Dymitra Groźnookiego, wielkiego księcia twerskiego,
• Aldona Anna (ok. 1311/1313 – 25 maja 1339), od 1325 żona Kazimierza III Wielkiego,
• NN (Eufemia?) (ok. 1314/1317 – styczeń/luty 1341) – od 1331 żona Bolesława Jerzego II,
• NN (Helena?) (ok. 1315/1319 – zapewne po 23 czerwca 1339), żona Andrzeja Kozielskiego,
• Augusta Anastazja (ok. 1316/1321 – 11 marca 1345), żona Siemiona Dumnego, wielkiego księcia moskiewskiego.

Przypisy

J. Tęgowski, Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, Poznań – Wrocław 1999, s. 15.

Np. M. Duczmal, Jagiellonowie, s. 14–15.

Giedymin - Encyklopedia PWN - źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy, encyklopedia.pwn.pl [dost%C4%99p 2020-12-28] (pol.).

Dzieje Mazowsza, tom I, Henryk Samsonowicz (red.), Pułtusk 2006, s.238

Władysław I Łokietek - Encyklopedia PWN - źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy, encyklopedia.pwn.pl [dost%C4%99p 2020-12-28] (pol.).

Есть​ три ​разныхъ версіи того, кто является отцомъ, дѣдомъ и прадѣдомъ ​Гедимина​:

1. ​Польско​-литовская версія: Pucuverus Rex Lethowie, Trojden и Wołk.
2. Жмойтская версія: Бутвидасъ - ​Пукуверъ​, Дауспрунгасъ - Довспрункъ и Рингаудасъ - Рингольдъ.
3. Русская версія: ​Витень​ - Witeń, Пройденъ - Projden и Видъ - Wid.

И ​эти​ три версіи противорѣчивы и непримиримы, и этотъ споръ будетъ продолжаться вѣчно.

Giedymin, also Gedymin, lit. Gediminas, bel. Hiedymin (born around 1275 [1], died in December 1341 near Wielona) - the Grand Duke of Lithuania in the years 1316–1341, the founder of the Giedyminowicz dynasty, Jagiełło's grandfather.

Origin

Gediminas' origin raises some doubts in the literature. Usually he is considered the son of Butywid (Pukuwer) [2]. The Lithuanian historian Edvardas Gudavičius draws attention to the fact that at the end of the 13th century Lithuania was ruled by a pair of rulers (eg Budikid and Budiwid); For this reason, it is possible that Gediminas might have been a nephew and not a son of Pukuwer.

Control

Gediminas took power after the death of his brother, Witenes. Throughout his reign, he struggled with the pressure from the Teutonic state. At the same time, taking advantage of the Golden Horde crisis, he managed to unite very large areas south-east of Lithuania under his rule, thus enlarging the territory of his country twice.

Around 1318 (through the marriage of his son Olgierd) he took control of Witebsk, and in the following years also Pińsk, Wołyń, and Podlasie (through the marriage of his son Lubart). Around 1330 he captured Kiev, which, together with the Duchy of Kiev, handed over to his brother Fedor [3] (the possible dependence of Fedor on the Golden Horde remains a controversial issue). Gediminas rule extended to the east as far as the land of Smolensk.

He maintained proper contacts with Riga (mainly commercial). In 1323, at the request of his son-in-law, Prince Wańka of Płock, he invaded the Duchy of Dobrzyń in order to resolve by force a border dispute with Duchess Anastasia [4]. Announcing that he wants to accept Christianity, in 1324 he concluded a four-year truce with the Teutonic Order [3]. In 1325, he entered into an alliance with Poland (his daughter, Aldona, married in the same year the heir to the Polish throne - Kazimierz, later called the Great). As a consequence of the alliance, in the spring of 1326 Gediminas troops took part in an invasion of Brandenburg together with the Polish ruler Władysław Łokietek [5]. In 1337 he repelled the Teutonic invasion [3]. He had good relations with the papacy, which he promised on several occasions to be baptized. He also undertook successful efforts to create a separate, Orthodox Lithuanian metropolis.

Gediminas is often referred to as the creator of the Lithuanian superpower. His conquests had a huge impact on the history of Ruthenian lands, as well as on the Lithuanian state, a large part of which was quickly shed.

Division of the state

With the death of Gediminas, the Lithuanian state was divided between the seven sons of the prince: Monwid, Kiejstut, Olgierd, Narymunt, Koriat, Lubart and Jawnuta (whom he appointed as the ruler of Vilnius and his successor).

Marriage and offspring

Not much information has survived about Gediminas' marriage. The chronicle of Bychowiec from the 16th century states that his wife was Jewna. Currently, in historical literature, she is considered the only wife of this prince and the mother of all his children [1]. Gediminas had eight sons and six daughters. The order of the children - especially the sons - remains debatable.

The sons of Gediminas were:

• Narymunt (c. 1300 - February 2, 1348), prince of Pinsk, Połack and Nowogródek
• Witold Giedyminowic (c. 1303–1336), prince of Trotsky,
• Olgierd (c. 1304, died 1377), Grand Duke of Lithuania from 1345,
• Koriat (Michał) (c. 1306 - c. 1365), the prince of Nowogródek,
• Jawnuta (approx. 1306/1309 - after 1366), Grand Duke of Lithuania 1341–1344, Duke of Zasław 1346–1366,
• Kiejstut (Kestutis) (approx. 1308/1310 - August 15, 1382), prince of Trotsky, Grand Duke of Lithuania 1381–1382,
• Lubart (Lubko, Lubartas, Dymitr; c. 1312 / 1315–1384), the Duke of Połock, Włodzimierz, Łuck from 1340, Wołyński 1340–1349, 1350–1366, 1371–1383, Duke of Halych 1340–1349.
• Monwid (ca. 1313 / 1315–1348), the Duke of Kierno and Słonim.

Gediminas' daughters were:

• Elżbieta (approx. 1302–1364), from 1316 the wife of Wacław, the Duke of Płock,
• Maria (approx. 1304 / 1307–1349), from 1320 the wife of Dmitri the Groźnooki, Grand Duke of Tver,
• Aldona Anna (approx. 1311/1313 - May 25, 1339), from 1325 the wife of Casimir III the Great,
• NN (Eufemia?) (Ca.1314/1317 - January / February 1341) - from 1331 wife of Bolesław Jerzy II,
• NN (Helena?) (Ca.1315/1319 - probably after June 23, 1339), wife of Andrzej Kozielski,
• Augusta Anastazja (ca. 1316/1321 - March 11, 1345), wife of Semyon Dumny, Grand Duke of Moscow.

Footnotes

J. Tęgowski, The first generations of Giedyminowicz, Poznań - Wrocław 1999, p. 15.

For example, M. Duczmal, The Jagiellonians, pp. 14–15.

Giedymin - PWN Encyclopedia - a source of credible and reliable knowledge, encyklopedia.pwn.pl [accessed 2020-12-28] (pol.).

The History of Mazovia, Volume I, Henryk Samsonowicz (ed.), Pułtusk 2006, p. 238

Władysław I Łokietek - PWN Encyclopedia - a source of credible and reliable knowledge, encyklopedia.pwn.pl [accessed 2020-12-28] (pol.).