Follow
A. Dynastie stare (status książąt sprzed 1569 r., zatwierdzony przez Unię Lubelską)
A.1. Istniejące do dziś, które po rozbiorach uznano w państwach zaborczych (Austrii lub Prusach) za rody równe panującym (przyznano tytulaturę Durchlaucht, czyli Jaśnie Oświecony, zarezerwowaną tradycyjnie dla dynastii panujących, oraz tytuł Fürst dla głowy rodu)
• Czartoryscy (Księstwa: Czartoryskie, Klewańskie)
• Sanguszkowie (Księstwa: Kowelskie, Koszyrskie, Niesuchojeskie)
• Radziwiłłowie (Księstwa: Nieświeskie, Ołyckie, Birżańskie, Dubińskie, Kleckie, Słucko-Kopylskie, Birżańskie, Żółkiew)
A. 2. Dynastie istniejące do dziś, które po rozbiorach nie uzyskały statusu równego domom panującym
• Czetwertyńscy (Księstwo Czetwertyńskie) • Woronieccy ze Zbaraża (część Księstwa Zbaraskiego) • Druccy (fragmenty Księstwa Druckiego) • Trubeccy (Księstwo Trubeckie)
A. 3. Dynastie wygasłe
• Piastowie (Księstwo Mazowieckie, Księstwa Śląskie) • Jagiellonowie (królowie polscy, Księstwo Oświęcimsko-Zatorskie, Księstwo Kobryńskie, Księstwo Pińskie) • Gryfici (Bytów i Lębork) • Olelkowicze (Księstwo Kopylsko-Słuckie) • Holszańscy (Księstwo Holszańskie) • Ostrogscy (Księstwo Ostrogskie i Stepańskie) • Zasławscy (Księstwo Zasławskie i Ostrogskie) • Zbarascy (Księstwo Zbaraskie) • Wiśniowieccy (Księstwo Wiśniowieckie) • Koreccy (Księstwo Koreckie) • Kettlerowie (Księstwo Kurlandii i Semigalii) • Hohenzollernowie (linia albertyńska) (Księstwo Pruskie)
B. Dynastie nowe (status książąt uzyskany po 1569 r.)
B.1. Dynastie istniejące do dziś, które po rozbiorach uznano w państwach zaborczych (Austrii lub Prusach) za rody równe panującym (przyznano tytulaturę Durchlaucht, czyli Jaśnie Oświecony, zarezerwowaną tradycyjnie dla dynastii panujących, oraz tytuł Fürst dla głowy rodu)
• Sapiehowie (dawne Księstwo Holszańskie, Hrabstwo Bychowskie, Księstwo Niesuchojeskie)
• Lubomirscy (Księstwa: Łańcuckie, Stepańskie; Ordynacja Ostrogska) • Sułkowscy (Ordynacja Rydzyńska, Księstwo Bielskie) • Bironowie-Kurlandzcy (Księstwo Kurlandii i Semigalii, księstwo Żagańskie, Sycowskie Wolne Państwo Stanowe) • Hohenzollernowie (linia elektorska) (Księstwo Pruskie, Lębork i Bytów) • Wettinowie (królowie polscy, Księstwo Kurlandii i Semigalii)
B. 2. Dynastie istniejące do dziś, które po rozbiorach nie uzyskały statusu równego domom panującym
• Poniatowscy (ród królewski) • Wielopolscy (Ordynacja margrabstwa pińczowskiego)
B. 3. Dynastie wygasłe, które po rozbiorach uzyskały status równy domom panującym
• Jabłonowscy (Księstwo Ostrogskie) • Ponińscy
B. 4. Dynastie wygasłe
• Ossolińscy • Myszkowscy (Ordynacja margrabstwa pińczowskiego) • Mohyłowie (Księstwo Mołdawskie i Wołoskie) • Massalscy • Wazowie (ród królewski, książęta opolscy) • Batorowie (ród królewski, książęta siedmiogrodzcy)
C. Panowie na miarę książąt
Rody trwale przynależące do warstwy magnackiej a dodatkowo spełniające przynajmniej jeden z znastępujacych warunków: a) posiadanie dawnego księstwa; b) posiadanie hrabstwa uznanego przez rodzimego władcę; c) posiadanie ordynacji; d) sprawowanie władzy królewskiej; e) posiadanie tytułu książąt Rzeszy (ale nie uznanego w Rzeczpospolitej); f) sprawowanie władzy hetmana wielkiego przez przedstawicieli rodu.
C. 1. Rody istniejące
• Potoccy (Księstwa: Zbaraskie, Łańcuckie)
• Zamoyscy (Ordynacja Zamojska) • Tyszkiewiczowie (Księstwo Łohojskie) • Krasiccy (dawne Księstwo Koszyrskie) • Chodkiewiczowie (Hrabstwo Szkłowskie)
C. 2. Rody wygasłe
• Sobiescy (ród królewski, Księstwo Oławskie, Żółkiew) • Leszczyńscy (ród królewski, Księstwo Lotaryngii, Księstwo Czartoryskie i Koreckie, Leszno) • Koniecpolscy • Rzewuscy (dawne Księstwo Kowelskie) • Mniszchowie (Księstwo Wiśniowieckie) • Pacowie (Księstwo Czartoryskie) • Sieniawscy (Hrabstwo Szkłowskie) • Tarnowscy (Ordynacja Jarasłowska)
D. Stare dynastie, które przed 1569 r. utracił status książąt, ponownie uksiążęcone w XIX w.
• Ogińscy
• Giedroyciowie • Puzynowie
Źródło:
Kowalski M., 2013, Księstwa Rzeczpospolitej: państwo magnackie jako region polityczny, IGiPZ PAN, Warszawa.
Kowalski M., 2014, Księstwa i książęta w systemie ustrojowym Rzeczpospolitej Obojga Narodów, (w:) Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, 7 - s. 293-318.
Kowalski M., 2018, Dynastie książęce Rusi Koronnej, [w:] WIELKI PROJEKT. 360 rocznica Unii Hadziackiej 1658–2018, Studium Europy Wschodniej UW, Warszawa-Hadziacz, s. 32-33.