This project aims to identify founders, notable teachers and students of Jagiellonian University from 1364 to the present day.

If in your family tree you have an individual who was a notable professor, administrator or student of a high professional achievement (later in life), whose education was associated with Jagiellonian University, please add them to this project. It would be great if within profile description there would be brief biography.

Within opened profile page use the 'Actions' button to "Add to project". Select this project (you must be on the list of collaborators in this project to see it on the selection list). You may add any public profile that you have permission to edit. If you do not have permission to edit the profile, a request will be sent to the profile manager to add the profile to the project.

Note: Only public profiles may be added to projects.

The Jagiellonian University (Polish: Uniwersytet Jagielloński; Latin: Universitas Iagellonica Cracoviensis; also known as the University of Kraków) is a public research university in Kraków, Poland. Founded in 1364 by the King of Poland Casimir III the Great, the Jagiellonian University is the oldest university in Poland, the second oldest university in Central Europe, and one of the oldest surviving universities in the world.

Notable alumni include astronomer Nicolaus Copernicus, poet Jan Kochanowski, Polish King John III Sobieski, constitutional reformer Hugo Kołłątaj, chemist Karol Olszewski, anthropologist Bronisław Malinowski and writer Stanisław Lem. Students at the University who did not earn diplomas included Nobel laureates Ivo Andrić and Wisława Szymborska. Karol Wojtyla (Pope John Paul II) enrolled in the Jagiellonian University of Krakow in 1938 to study Polish Studies at the JU Faculty of Philosophy, but shortly after enrollment, his studies were interrupted by Sonderaktion Krakau. In 1953, Father Wojtyła presented a dissertation at the Jagiellonian University of Krakow on the possibility of grounding a Christian ethic on the ethical system developed by Max Scheler.

The campus of the Jagiellonian University is centrally located within the city of Kraków. The university consists of sixteen faculties, including the humanities, law, the natural and social sciences, and medicine. The university employs roughly 4,000 academics, and has almost 40 thousand students who study in some 80 disciplines. More than half of the student body are women. The language of instruction is usually Polish, although around 30 degrees are offered in English and some in German. The university library is one of Poland's largest, and houses a number of medieval manuscripts, including Copernicus' De Revolutionibus.

Due to its history, the Jagiellonian University is traditionally considered Poland's most reputable institution of higher learning, this standing equally being reflected in international rankings. The Jagiellonian University is a member of the Coimbra Group and Europaeum.

In 2020, the Academic Ranking of World Universities (ARWU) placed the university within the 401–500 band globally.

Projekt ten ma na celu wyłonienie 'założycieli, wybitnych nauczycieli i studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego od 1364 roku do dnia dzisiejszego.

Jeśli macie w swoim drzewie genealogicznym osobę, która była wybitnym profesorem, administratorem lub studentem o wysokim dorobku zawodowym (w późniejszym życiu), której wykształcenie wiązało się z Uniwersytetem Jagiellońskim, dodajcie je do tego projektu. Byłoby wspaniale, gdyby w opisie profilu znalazła się krótka biografia.

Na otwartej stronie profilu użyjcie przycisku „Działania”, aby „Dodaj do projektu”. Wybierzcie ten projekt (musicie znajdować się na liście współpracowników w tym projekcie, aby zobaczyć go na liście wyboru). Możecie dodać dowolny profil publiczny, do którego edycji macie uprawnienia. Jeśli nie macie uprawnień do edycji profilu, to do menedżera profilu zostanie wysłana prośba o dodanie profilu do projektu.

Uwaga: do projektów można dodawać tylko profile publiczne.

Uniwersytet Jagielloński, skr. UJ – polski publiczny uniwersytet w Krakowie, najstarsza polska uczelnia, jeden z najstarszych uniwersytetów na świecie.

Uniwersytet (studium generale) został założony w 1364 roku w Kazimierzu z fundacji Kazimierza III Wielkiego, i składał się początkowo z trzech wydziałów: sztuk wyzwolonych, medycyny i prawa. Był to drugi, po powstałym w 1348 roku Uniwersytecie w Pradze, uniwersytet założony w środkowej Europie. Reaktywowany około 1390 roku przez Jadwigę Andegaweńską. Oficjalny odnowiony w 1400 roku w Krakowie przez Władysława II Jagiełłę z fundacji Jadwigi Andegaweńskiej, poszerzony o wydział teologiczny, utworzony dzięki zabiegom Jadwigi w 1397 roku. Dopiero w 1817 r. nadano mu nazwę „Jagielloński”, by podkreślić związki uniwersytetu z dynastią Jagiellonów.

W XV i na początku XVI w. Akademia Krakowska przeżywała okres rozkwitu, jednak już w wieku XVI znalazła się w kryzysie, tracąc pozycję i prestiż. Kryzys ten pogłębiał się w wieku XVII i XVIII. W 1777 roku Hugo Kołłątaj, występując jako wizytator Komisji Edukacji Narodowej, podjął próbę zreformowania i poprawy poziomu naukowego uczelni – wówczas Szkoły Głównej Koronnej. Reforma polegała na stworzeniu nowej struktury organizacyjnej, wprowadzeniu wykładów z literatury polskiej, nauk przyrodniczych, powstaniu obserwatorium astronomicznego, ogrodu botanicznego, klinik oraz pierwszych laboratoriów. Język polski został głównym językiem wykładowym, a profesorami zostali uczeni wykształceni za granicą w duchu filozofii oświecenia. Umożliwiono dostęp do nauki studentom pochodzącym z mieszczaństwa.

W latach funkcjonowania Rzeczypospolitej Krakowskiej (1815–1846) Akademia odgrywała istotną rolę w życiu politycznym, jednak ani poziom nauczania, ani liczba studentów nie podniosły się znacząco. W pierwszej połowie XIX wieku pod względem prestiżu wyprzedziły ją uczelnie w Warszawie i Wilnie. Dopiero przyznanie autonomii Galicji w ramach monarchii austro-węgierskiej w 1867 roku przyniosło poprawę sytuacji uniwersytetu, prowadząc do dynamicznego rozwoju badań przyrodniczych i humanistyki.

Pierwsze kobiety mogły podjąć studia na uczelni w 1894 roku. Po raz pierwszy zatrudniono kobietę jako wykładowczynię w roku 1927. W dwudziestoleciu międzywojennym, w odrodzonej Polsce (1918–1939) Uniwersytet Jagielloński był najważniejszym spośród istniejących wówczas pięciu polskich uniwersytetów. W roku akademickim 1937/38 na wszystkich wydziałach uniwersytetu wprowadzono zasadę numerus clausus dla studentów pochodzenia żydowskiego, a w roku akademickim 1938/39 nie przyjęto żadnej osoby pochodzenia żydowskiego na medycynę i farmację.

6 listopada 1939, wkrótce po wybuchu II wojny światowej i zajęciu Krakowa, niemieccy okupanci w ramach akcji Sonderaktion Krakau zgromadzili pod pretekstem wykładu ponad stu czterdziestu profesorów i asystentów uniwersytetu, których aresztowano i zesłano do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. W czasie trwania wojny (1939–1945) uniwersytet był zamknięty, lecz kilkuset studentów i profesorów brało udział w tajnym nauczaniu.

W pierwszych latach powojennych, w okresie stalinizmu, władze komunistyczne zlikwidowały autonomię uczelni. Kontrolę nad uniwersytetem przejęła Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Zajęcia dydaktyczne uległy znacznej ideologizacji poprzez narzucenie doktryny marksizmu-leninizmu, szczególnie w zakresie nauk społecznych. W latach 1950–1954 z kilku wydzielonych wydziałów utworzono nowe uczelnie wyższe, w tym Akademię Rolniczą, Akademię Wychowania Fizycznego i Akademię Medyczną, zlikwidowano też Wydział Teologiczny. Sytuacja uległa rozluźnieniu po odwilży 1956 roku. W marcu 1968 roku oddziały ZOMO wtargnęły na teren Collegium Novum i pobiły protestujących studentów. Po przemianach ustrojowych w 1989 roku uniwersytet rozpoczął działalność w nowych warunkach, przywrócono mu szeroką autonomię. W 1993 włączono na powrót w jego struktury Collegium Medicum.

Wśród absolwentów uczelni na przestrzeni lat byli ludzie kultury, nauki, duchowni, politycy oraz władcy, m.in. astronom Mikołaj Kopernik (XV w.), poeta Jan Kochanowski (XVI w.), król Polski Jan III Sobieski (XVII w.), pisarz oświeceniowy Hugo Kołłątaj (XVIII w.), fizyk Karol Olszewski (XIX w.), antropolog Bronisław Malinowski, pisarz Stanisław Lem i prezydent RP Andrzej Duda (XX w.). Studiowali na niej również (nie uzyskując dyplomu) m.in. historyk Jan Długosz (XV w.), artysta Stanisław Wyspiański, przyszły papież Karol Wojtyła i poetka Wisława Szymborska (XX w.). Wśród wybitnych profesorów byli prawnik Paweł Włodkowic (XV w.), medyk i historyk Maciej Miechowita (XVI w.), historycy Józef Szujski, Michał Bobrzyński (XIX w.) i Władysław Konopczyński oraz filozof Roman Ingarden (XX w.).

Współcześnie w skład UJ wchodzi trzynaście wydziałów głównych oraz trzy wydziały Collegium Medicum. W 2016 roku uczelnia zatrudniała na wszystkich wydziałach około czterech tysięcy pracowników naukowych, studiowało na niej ponad czterdzieści tysięcy osób: studentów, doktorantów oraz słuchaczy studiów podyplomowych. W 2021 roku w rankingu szkół wyższych miesięcznika Perspektywy UJ został sklasyfikowany jako najlepsza uczelnia wyższa w Polsce.

Uniwersytet posiada i wykorzystuje do celów dydaktyczno-naukowych szereg budynków, które są zlokalizowane na terenie Krakowa: I Kampus w obrębie Starego Miasta, II Kampus w obrębie ulicy Krupniczej i Alei Trzech Wieszczów, III Kampus na Ruczaju, obiekty Collegium Medicum w obrębie ulic Kopernika i Śniadeckich oraz liczne inne obiekty rozproszone na terenie miasta i poza nim. Główną biblioteką uniwersytecką jest Biblioteka Jagiellońska – jedna z największych bibliotek w Polsce. W najstarszym gmachu uniwersyteckim Collegium Maius znajduje się Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, stworzone przez Karola Estreichera.

Jako jedyna uczelnia w Polsce Uniwersytet Jagielloński jest członkiem wielu stowarzyszeń zrzeszających najbardziej prestiżowe uniwersytety świata, m.in. Grupy Coimbra, Europaeum czy Sieci Utrechckiej.

Jei jūsų giminės medyje yra Jogailos universtiteto steigėjų, dėstytojų, profesinių aukštumų pasiekusių šios mokyklos studentų, pridėkite jų profilius prie šio projekto. Būtų šaunu, jei profilyje aprašysite bent trumpai asmens biografiją.

Atidarytame profilio puslapyje spauskite mygtuką "Veiksmai" ir pasirinkite paskyrą "Pridėti prie projekto". Pasirinkite šį projektą (jūs turite būti šio projekto bendradarbių tarpe, kad matyti jį atrankos sąraše). Jūs galite pridėti bet kokį viešąjį profilį, kurį turite leidimą redaguoti. Jei jūs neturite leidimo redaguoti profilio, prašymas bus siunčiamas profilio Vadybininkui pridėti profilį prie projekto.

Pastaba: tik viešieji profiliai gali būti įtraukti į projektus.

Jogailos universitetas (lenk. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, lot. Universitas Jagellonica Cracoviensis), nuo 1364 m. lot. Studium Generale, nuo 1400 m. Krokuvos akademija (Akademia Krakowska), nuo 1780 m. Karališkoji vyriausioji mokykla (Szkoła Główna Koronna), (Szkoła Główna Krakowska), Krokuvos universitetas (Uniwersytet Krakowski), nuo 1817 m. Jogailos universitetas – Lenkijos aukštoji mokykla Krokuvoje, seniausias šalyje ir vienas seniausių Vidurinės Europos universitetų.

Istorija

1364 m. gegužės 12 d. pagal Padujos ir Bolonijos universitetų modelį Kazimieras III Didysis įkūrė Krokuvos akademiją. Veikė 3 fakultetai: Laisvųjų menų, Medicinos ir Teisės. 1400 m. liepos 26 d. Jogaila reformavo akademiją pagal Sorbonos modelį, įkurtas Teologijos fakultetas. 1780 m. akademija reformuota į Karališkąją vyriausiąją mokyklą, pradėti dėstyti gamtos ir tikslieji mokslai; dėstomąją lotynų kalbą pakeitė lenkų kalba. Nuo 1817 m. veikia dabartiniu pavadinimu. Universitetas ypač klestėjo XVI a. pradžioje, kai jame studijavo Mikalojus Kopernikas ir kt., bei XIX a. – XX a. pradžioje. 1939-1944 m. buvo uždarytas.

Veikla

Veikia 14 fakultetų: Biologijos ir geografijos, Biotechnologijų, Chemijos, Farmacijos, Filologijos, Filosofijos, Fizikos, astronomijos ir taikomosios informatikos, Istorijos, Matematikos ir informatikos, Medicinos, Sveikatos apsaugos, Tarptautinių santykių ir politinių mokslų, Teisės ir administravimo, Vadybos ir socialinės komunikacijos. Universitetui priklauso viena seniausių Lenkijoje Jogailos universiteto biblioteka, Krokuvos observatorija, įkurta 1879 m. XIX a. viduryje joje buvo sudarytas 62 530 žvaigždžių katalogas. Turi universiteto istorijos, Farmacijos, Medicinos istorijos, Zoologijos, Botanikos, Geologijos, Antropologijos muziejus. Leidžiamas keliolikos serijų „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego“. 2008 m. mokėsi 45 908 studentai, dirbo 6 847 dėstytojai, iš jų 496 profesoriai.

Krokuvos universitetas ir Lietuva

Nuo XV a. pr. Krokuvos universitete studijavo Lietuvos didikų vaikų, apie 1400 m. įsteigta lietuvių studentų bursa. Lietuvos didikai rėmė universitetą materialiai. 1401 m. antruoju universiteto rektoriumi išrinktas Jonas Vaidutis (apie 1365-1422 m.), Butauto sūnus.

Nuo 1401 m. universitete studijavo apie 188 lietuviai. 1442-1492 m. iš Krokuvos į Lietuvą grįžo 40 bakalaurų, 13 magistrų, 2 mokslo daktarai. 1500–1588 m. Krokuvoje mokėsi apie 168 studentus iš Lietuvos.

Po Antrojo pasaulinio karo universitetas pradėjo bendradarbiauti su Vilniaus universitetu, atkūrus Lietuvos nepriklausomybę – su Vytauto Didžiojo universitetu, Šiaulių universitetu, Klaipėdos universitetu.

Studentai iš Lietuvos

• Liudvikas Abramovičius, žurnalistas, Lietuvos kultūros istorikas
• Venclovas Agripa, vienas iš Lietuvos grožinės literatūros pradininkų
• Jonušas Alšėniškis, Lietuvos Didžiosios kunigaikštystės valstybės ir karinis veikėjas
• Povilas Alšėniškis, Vilniaus vyskupas
• Sofija Čiurlionienė-Kymantaitė
• Antanas Didžiulis, gydytojas, politinis veikėjas
• Juozapas Albinas Herbačiauskas, rašytojas
• Algirdas Chominskis, kalbininkas
• Adomas Katrietis, Katalikų bažnyčios veikėjas, diplomatas
• Abraomas Kulvietis, lietuvių raštijos kūrėjas
• Pranas Mažylis, gydytojas akušeris ir ginekologas, profesorius
• Aleksandras Hilaris Palubinskis, Abiejų Tautų Respublikos valstybės ir karinis veikėjas
• Stanislovas Rapolionis, lietuvių raštijos kūrėjas
• Mykolas Romeris, teisėtyrininkas, Lietuvos universiteto rektorius
• Povilas Ivanovičius Sapiega, LDK seimo narys, Palenkės ir Naugarduko vaivada
• Baltramiejus Svirenkavičius, Žemaičių vyskupas
• Jurgis Tiškevičius, Žemaičių vyskupas
• Vilius Užtupas, žurnalistas, redaktorius, knygų leidėjas
• Jurgis Zablockis, lietuvių giesmių vertėjas

Universiteto dėstytojai

• Edvardas Jančevskis, Lietuvos ir Lenkijos botanikas
• Marianas Kukelis, karo istorikas
• Universiteto absolventai
• Janas Dlugošas, lenkų kronikininkas, istorikas ir diplomatas
• Antonis Kempinskis, psichiatras
• Stanislavas Lemas, rašytojas
• Aloiza Paškievič, baltarusių tautinio atgimimo veikėja, poetė
• Jonas Prahiškis, katalikybės skleidėjas Lietuvoje
• Pranciškus Skorina, LDK visuomenės veikėjas, išspausdinęs pirmąją knygą Lietuvoje
• Jonas Sobieskis, Lenkijos karalius
• Karolis Juzefas Voityla, popiežius Jonas Paulius II

Literatūra

• K. Morawski, Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego: Średni Wieki i Odrodzenie, 2 t. Kraków, 1900
• H. Barycz, Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu, Kraków, 1935
• Aima Mater Jagellonica, Kraków, 1958
• Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, 2 t. 1964-65
• Hajdukiewicz, M. Karaś Uniwersytet Jagielloński: Tradycje-Wspólczesność-perspektywy, Kraków, 1977.